Τα μεγάλα τεχνικά έργα στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα μεταμόρφωσαν την Ελλάδα και σήμαναν την είσοδο της στη σύγχρονη εποχή. Μια αναδρομή στην ιστορία του σχεδιασμού και της κατασκευής τους.
H 5η Οκτωβρίου καθιερώθηκε το 1994 από την UNESCO ως η Παγκόσμια Ημέρα των Εκπαιδευτικών, προκειμένου να τιμήσει πάνω από 60 εκατομμύρια μαχόμενους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο, που με το έργο τους συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη, την πρόοδο και την ευημερία των κοινωνιών. Η 5η Οκτωβρίου είναι μια μέρα που θέτει στο επίκεντρο τους Εκπαιδευτικούς, τις ανάγκες και τα προβλήματά τους, τιμώντας το πολύτιμο έργο τους και τον αγώνα που καταβάλλουν για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους τους μαθητές. Στη δύσκολη σύγχρονη εποχή της κοινωνίας, που δέχεται χιλιάδες ερεθίσματα και αποπροσανατολίζεται, ο ρόλος που καλούνται να διαδραματίσουν οι εκπαιδευτικοί παγκόσμια είναι σημαντικός. Οι κυβερνήσεις και οι εργοδότες έχουν την υποχρέωση να διασφαλίζουν πως οι εκπαιδευτικοί απολαμβάνουν της εκτίμησης, της αναγνώρισης και του σεβασμού για το έργο που επιτελούν και που καλούνται να επιτελέσουν. Η αναγνώριση και η εκτίμηση του εκπαιδευτικού και του έργου του απαιτεί την παροχή αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας, οι οποίες προϋποθέτουν μεταξύ άλλων, επαρκείς πόρους για την εκπαίδευση και τα σχολεία, ασφαλές και υγιές εργασιακό-σχολικό περιβάλλον, ακαδημαϊκή ελευθερία, επαγγελματική αυτονομία, εμπιστοσύνη στον εκπαιδευτικό, υψηλής ποιότητας αρχική εκπαίδευση και κατάρτιση και συνεχή ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη.. Το σχολείο αλλάζει. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η υπομονή, το ενδιαφέρον, η αγάπη του εκπαιδευτικού. «Ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες.» Ν. Καζαντζάκης (alfavita.gr)
Για προβολή σε πλήρη οθόνη: κλικ στο διάστικτο τετράγωνο
(κλικ στο διάστικτο τετράγωνο κάτω δεξιά για μεγέθυνση)
Όταν η τεχνολογία κάνει θαύματα!!! Το βίντεο της μεταφοράς του ρωμαϊκού τάφου "313" από το σημείο που βρέθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αρχαίας Κορίνθου
Ο Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, καθηγητής Ν. Χρ. Σταμπολίδης αφηγείται την ανάδυση και τον πολιτισμό της πρωτοκυκλαδικής κοινωνίας (3200 έως 2000 π.Χ.) με οδηγό το κυκλαδικό ειδώλιο, το σύμβολο που χάρη στην καθαρή φόρμα και διαχρονική απλότητά του καθόρισε την παγκόσμια ιστορία της Τέχνης, από την Προϊστορία έως τον 21ο αιώνα. Η μικρού μήκους ταινία παρουσιάστηκε το 2016 με αφορμή τα 30 χρόνια δημιουργικής παρουσίας του Μουσείου στο πλαίσιο της έκθεσης "Κυκλαδική Κοινωνία, 5000 Χρόνια Πριν". Για την δημιουργία της ταινίας έχουν χρησιμοποιηθεί πλάνα και υλικό απο την ταινία "C", μία παραγωγή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και της HAOS Films σε σκηνοθεσία Τζώρτζη Γρηγοράκη.
Το Σέλας είναι το φωτεινό ουράνιο φαινόμενο που λαμβάνει μέρος στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης, αλλά και στις ατμόσφαιρες άλλων πλανητών. Ονομάζεται και Πολικό Σέλας καθώς παρατηρείται κυρίως στις πολικές περιοχές τόσο στο Βόρειο όσο και στο Νότιο Ημισφαίριο, αποκαλούμενο ανάλογα Βόρειο Σέλας και Νότιο Σέλας. Ας δούμε πως δημιουργείται
Στις 10 Οκτωβρίου οι Γερμανοί κατέστρεψαν τον Ισθμό της Κορίνθου. Η ανατίναξη ήταν προσχεδιασμένη και περιελάμβανε τέσσερα χτυπήματα, τα οποία τη διέλυσαν ολοσχερώς. Πρώτα ανατίναξαν τη σιδηροδρομική γέφυρα και μετά άρχισαν να γκρεμίζουν τα βαγόνια στη θάλασσα, έτσι ώστε να φράξουν τη δίοδο. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εποχής, έριξαν στον γκρεμό 20 ατμομηχανές και 120 βαγόνια γεμάτα αγελάδες και άλλα ζώα. Τρίτο βήμα ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του αυτοκινητόδρομου και τέταρτο, η καταστροφή του προλιμένα. Οι Γερμανοί κινήθηκαν μεθοδικά και η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική. Ήταν το κατασκευαστικό έργο που εμπνεύστηκαν πρώτα οι αρχαίοι Έλληνες και μετά από σχέδια και όνειρα που κράτησαν δύο χιλιετίες, ολοκληρώθηκε επί της κυβέρνησης Χαρίλαου Τρικούπη και συμβόλιζε τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας. Ανατινάχτηκε μέσα σε μία μόλις μέρα και οι μαύροι καπνοί κάλυψαν τον ήλιο για ώρα. Δύο χρόνια αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1946, κατασκευάστηκε μια σιδερένια γέφυρα και το 1948, ολοκληρώθηκε και η διάνοιξη της διώρυγας.... Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr
Στην Ιστορία καταγράφονται εορτασμοί για την έναρξη του νέου έτους περίπου τέσσερις χιλιετίες προ Χριστού, πού αλλού, στην Βαβυλώνα. Γιατί, όπως ξέρουμε και από τα μαθήματά μας, οι λαοί της Μεσοποταμίας πρώτοι παρατήρησαν τα άστρα και έκαναν χάρτες και ημερολόγια, κυρίως για να διευκολύνονται στις αγροτικές εργασίες τους. Για αυτούς η έναρξη του νέου έτους συνέπιπτε με την εαρινή ισημερία, την ημέρα της άνοιξης στην πρώτη πανσέληνο που το φως νικούσε το σκοτάδι. Διοργάνωναν τη γιορτή A k i t u, διάρκειας 11 ημερών. Η λέξη είναι των Σουμερίων και σημαίνει “η σπορά του κριθαριού». Οι Ρωμαίοι επίσης τοποθετούσαν την Πρωτοχρονιά στην εαρινή ισημερία. Αυτά με το παλιό τους ημερολόγιο των 10 μηνών και 304 ημερών. Αλλά ο Numa Pompilius, βασιλιάς στη Ρώμη από το 715 π.Χ. έως το 673 π.Χ. βασιζόμενος στην πυθαγόρεια αρίθμηση πρόσθεσε 2 μήνες στο έτος, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. Η θητεία των υπάτων ορίστηκε να ξεκινά στις καλένδες του Ιανουαρίου. Αλλά και το νέο ημερολόγιο δεν συνέπιπτε με τον ηλιακό κύκλο και τις φάσεις της σελήνης. Το 46 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας συμβουλεύτηκε μαθηματικούς και αστρονόμους και πρόσθεσε 90 μέρες δημιουργώντας το Ιουλιανό Ημερολόγιο, τη βάση του Γρηγοριανού Ημερολογίου που χρησιμοποιούν οι περισσότερες χώρες στον κόσμο σήμερα. Ο Ιούλιος Καίσαρας, λοιπόν, ήταν αυτός που καθιέρωσε την 1η Ιανουαρίου ως την πρώτη ημέρα του έτους, κυρίως για να τιμήσει τον Ιανό, τον θεό που κοιτά και στο παρελθόν και στο μέλλον. Για τους Χριστιανούς καθιερώθηκε η 1η Ιανουαρίου ως η αρχή του έτους μόλις το 1582 από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ’ (Γρηγοριανό Ημερολόγιο). Μέχρι τότε τα Χριστούγεννα ή ο Ευαγγελισμός θεωρούνταν η αρχή της νέας χρονιάς. Για τους Χριστιανούς που ακολουθούν το παλαιό ημερολόγιο (π.χ. Σέρβοι) η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται στις 14 Ιανουαρίου. Οι Κόπτες και οι Αιθίοπες στις 11 ή 12 Σεπτεμβρίου, πιο κοντά στην αιγυπτιακή παράδοση, αφού τότε τελείωνε η εποχή των βροχών και άρχιζε η προετοιμασία για την σπορά. Το Κινεζικό Νέο Έτος υπολογίζεται με παρόμοιο τρόπο και σε άλλες χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας πέφτει μεταξύ 20 Ιανουαρίου και 20 Φεβρουαρίου. Ανοιξιάτικη είναι η γιορτή για την Πρωτοχρονιά για τους Ινδουιστές (Diwali) και παρεμφερείς οι ημερομηνίες για όλους τους λαούς της Ινδικής υποηπείρου. Γιορτάζεται στα μέσα Απριλίου. Για τους Σουνίτες μουσουλμάνους η Πρωτοχρονιά είναι κινητή γιορτή (έχουν σεληνιακό έτος). Για το 2018 ήταν η 12η Σεπτέμβρη, για το 2019 θα είναι η 1η Σεπτέμβρη. Το ίδιο και για τους Εβραίους, η Πρωτοχρονιά (Rosh Hashanah) είναι κινητή εορτή με κοντινή ημερομηνία με αυτή των Σουνιτών. Ενδιαφέρον είναι ότι οι μουσουλμάνοι Πέρσες και Κούρδοι γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά στις 21 Μάρτη (εαρινή ισημερία) πιο κοντά στις ζωροαστρικές παραδόσεις της λατρείας του φωτός. Η παγκοσμιοποίηση και η Coca – Cola έχουν καθιερώσει κοσμικούς γιορτασμούς σε όλη τη Γη για τις 31 Δεκέμβρη. Πηγή: Katerina Passissi
Η 21η Δεκεμβρίου αποτελεί την ημέρα κατά την οποία και επισήμως μπαίνουμε στον χειμώνα, μέσω του χειμερινού ηλιοστασίου, το οποίο συνδέεται με τα Χριστούγεννα. Πολλοί ανθρώπινοι πολιτισμοί εόρταζαν και εορτάζουν τόσο το χειμερινό όσο και το θερινό ηλιοστάσιο, όπως και τις ισημερίες, πράγμα που αντικατοπτρίζεται και σε κοντινές ημερολογιακά φαινομενικά άσχετες θρησκευτικές εορτές. Το γνωστότερο παράδειγμα για το χειμερινό ηλιοστάσιο είναι τα Χριστούγεννα. Από τις 17 ως τις 23 Δεκεμβρίου, οι αρχαίοι Ρωμαίοι εόρταζαν τα Σατουρνάλια και στις 25 Δεκεμβρίου τα Μπρουμάλια (η λέξη υποδηλώνει τη μικρότερη ημέρα του χρόνου, dies brevissima > brevma > bruma, δηλ.το χειμερινό ηλιοστάσιο). Σε αυτά τιμούσαν την «ημέρα της γεννήσεως του αήττητου Ήλιου» (dies natalis invicti Solis), αφού ο Ήλιος από εκείνες τις ημέρες έπαυε να χαμηλώνει την τροχιά του και άρχιζε να επανέρχεται ψηλά στον ουρανό ως θριαμβευτής για να ξαναφέρει τη ζέστη και τη ζωή στην παγωμένη φύση. Ο Χριστιανισμός λοιπόν υιοθέτησε την ημερομηνία (επισήμως από τον 6ο αι.) αλλάζοντας το τιμώμενο πρόσωπο στον «Ήλιο της Δικαιοσύνης» (κατά το τροπάριο των Χριστουγέννων), τον Ιησού Χριστό, οπότε ο λαός δεν δυσκολεύθηκε να αλλάξει και πολύ τις εορταστικές του συνήθειες. Σε άλλους λαούς παρατηρούμε ότι π.χ. οι εορτές Γιάλντα, Καρατσούν, Χανουκκά, Κουάντζα κλπ. εορτάζονταν επίσης πολύ κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο Τι είναι το ηλιοστάσιο; Ηλιοστάσιο ονομάζουμε τη χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν. Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να βρίσκεται στο ψηλότερο ή στο χαμηλότερο σημείο (ετήσιο ) του ουρανού που βρίσκεται ποτέ το μεσημέρι, όπως εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της Γης. Η ημέρα του ηλιοστασίου είναι είτε η μεγαλύτερη (το Καλοκαίρι-Θερινό ηλιοστάσιο) είτε η μικρότερη (το Χειμώνα-Xειμερινό ηλιοστάσιο) μέρα του έτους για όλες τις περιοχές της γης εκτός από τους Τροπικούς. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, το ενδιαφέρον του ανθρώπου για τα φυσικά-αστρονομικά φαινόμενα διατηρείται αναλλοίωτο κι έντονο, όχι μόνον για το οπτικό ενδιαφέρον που αυτά τα φαινόμενα μπορεί να έχουν αλλά κυρίως γιατί ενσωματώνουν μία ιδιαίτερη συμβολική σημασία, το κάθε φαινόμενο για τον δικό του λόγο. Από αυτή την προσέγγιση δεν θα μπορούσε να λείπει το χειμερινό ηλιοστάσιο, η μία και μοναδική μέρα του χρόνου κατά την οποία ο ήλιος “στέκεται” στον ουρανό και τότε η ημερήσια ηλιοφάνεια βρίσκεται στη μικρότερη διάρκειά της, ενώ αντίστοιχα η νύχτα έχει τη μέγιστη διάρκειά της. Ημερολογιακά, το χειμερινό ηλιοστάσιο ορίζεται κάθε έτος μεταξύ της 21ης και 22ας Δεκεμβρίου για το βόρειο ημισφαίριο και αντίστροφα, μεταξύ της 21ης και 22ας Ιουνίου για το νότιο ημισφαίριο. Μικρή απόκλιση υπήρξε περί το 45 π.χ. όταν ο Ιούλιος Καίσαρας όρισε στο Ιουλιανό ημερολόγιο την 25η Δεκεμβρίου ως επίσημη ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου, δίνοντας έτσι τη βάση για σημαντικούς ιστορικούς-θρησκευτικούς συνειρμούς λίγες δεκαετίες αργότερα… Πηγή: wikipedia.org
Ασύλητος θαλαμοειδής τάφος, από τους μεγαλύτερους που έχουν βρεθεί στην περιοχή, ανακάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη στο μυκηναϊκό νεκροταφείο στα Αηδόνια Νεμέας, όπως ενημερώνει το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού με ανακοίνωσή του. «Με την ανασκαφή του 2018 ολοκληρώθηκε η αποκάλυψη ενός ασύλητου θαλαμοειδούς τάφου της πρώιμης μυκηναϊκής περιόδου (περίπου 1650-1400 π.Χ.), ενός από τους μεγαλύτερους που έχουν έως τώρα έρθει στο φως στα Αηδόνια. Ο νεο-αποκαλυφθείς τάφος διακρίνεται για τον βραχύ πλην ιδιαίτερα φαρδύ δρόμο, το επίσης βραχύ και ευρύ στόμιο και τον κυκλικής-ελλειψοειδούς κάτοψης θάλαμο, με διαστάσεις που κατά τόπους προσεγγίζουν και σε άλλους ξεπερνούν τα έξι μέτρα. Τόσο η είσοδος όσο και ο θάλαμος παρουσιάζουν μορφολογικές συγγένειες με τους μεσαίου μεγέθους θολωτούς τάφους της πρώιμης μυκηναϊκής περιόδου. Στο δάπεδο του ταφικού θαλάμου λαξεύθηκαν τέσσερις μεγάλοι λάκκοι, καλυμμένοι με μεγαλιθικές πλάκες, ένα ακόμη στοιχείο που παραπέμπει στους πρώιμους μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους», αναφέρει η ανακοίνωση του υπουργείου. Όπως συνεχίζει η ανακοίνωση, «στους λάκκους αυτούς ερευνήθηκαν οι παλαιότερες ταφές, που συνοδεύονταν από πήλινα επιτραπέζια και αποθηκευτικά αγγεία, ορισμένα εκ των οποίων μνημειώδη, όπως ένα σύνολο από πιθαμφορείς του «ανακτορικού ρυθμού» με συμβολική διακόσμηση, εμπνευσμένη από τον φυτικό και τον θαλάσσιο κόσμο. Βρέθηκαν ακόμη χάλκινα μαχαίρια, εγχειρίδια και ξίφη καθώς και πολυάριθμες αιχμές βελών από χαλκό, οψιανό και πυριτόλιθο. Συνελέγησαν επίσης κοσμήματα, χάντρες περιδεραίων από ποικίλες πρώτες ύλες, περόνες και άλλα αντικείμενα γοήτρου, όπως σφραγιδόλιθοι». Σύμφωνα πάντα με το υπουργείο, «η χρήση του μνημείου εξακολουθεί και κατά την ύστερη μυκηναϊκή περίοδο (περίπου 1400-1200 π.Χ.), οπότε χρονολογούνται οι ταφές που βρέθηκαν απευθείας επί του δαπέδου του τάφου, απλούστερα κτερισμένες συγκριτικά με αυτές της πρώιμης μυκηναϊκής. Η ανασκαφή τεκμηρίωσε ακόμη ότι μετά τη χρήση του τάφου κατά τη μυκηναϊκή περίοδο ακολούθησε η κατάρρευση τμήματος της οροφής του θαλαμοειδούς τάφου και ο σχηματισμός βραχοσκεπής, που ήταν ορατή πριν από την έναρξη της έρευνας». Η ανεύρεση του ασύλητου θαλαμοειδούς τάφου στα Αηδόνια και η διεπιστημονική μελέτη των ταφικών συνόλων θα ρίξουν νέο φως στο χαρακτήρα της τοπικής άρχουσας τάξης της πρώιμης μυκηναϊκής περιόδου. Ο αρχαιολογικός χώρος των Αηδονίων εμπλουτίζεται με έναν επί πλέον, μνημειώδη, θαλαμοειδή τάφο και με τεκμήρια για τη χρήση του χώρου σε επιμέρους περιόδους των αρχαίων και μεσαιωνικών χρόνων, συμπληρώνει μεταξύ άλλων το υπουργείο Πολιτισμού. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Η αρχική έμπνευσή της ανήκει στον έλληνα ποιητή Μιχαήλ Μήτρα, ο οποίος το φθινόπωρο του 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της ποίησης στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, και να οριστεί συγκεκριμένη μέρα γι' αυτό. Η εισήγησή του έφτασε με επιστολή στα χέρια του ποιητή και μελετητή της ποίησης Κώστα Στεργιόπουλου, προέδρου τότε της Εταιρείας Συγγραφέων. Η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, την ημέρα της εαρινής ισημερίας, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό της πρόσωπο της αισιοδοξίας με το σκοτεινό πρόσωπο του πένθους. Η πρώτη Ημέρα Ποίησης γιορτάστηκε το 1998 στο παλιό ταχυδρομείο της πλατείας Κοτζιά. Ετοιμάστηκε με ελάχιστα έξοδα και πολλή εθελοντική δουλειά, και είχε μεγάλη επιτυχία. Την επόμενη χρονιά ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO, εισηγήθηκε στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του οργανισμού η 21η Μαρτίου να ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, όπως η 21η Ιουνίου είναι Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής. Οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Τυνήσιοι και άλλοι πρέσβεις από χώρες της Μεσογείου υποστήριξαν την εισήγηση και η ελληνική πρόταση υπερψηφίστηκε. Τον Οκτώβριο του 1999, στη Γενική Διάσκεψη της UNESCO στο Παρίσι, η 21η Μαρτίου ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Το σκεπτικό της απόφασης ανέφερε: «Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης θα ενισχύσει την εικόνα της ποίησης στα ΜΜΕ, ούτως ώστε η ποίηση να μην θεωρείται πλέον άχρηστη τέχνη, αλλά μια τέχνη που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της. Οι πολύ δημοφιλείς ποιητικές αναγνώσεις μπορεί να συμβάλουν σε μια επιστροφή στην προφορικότητα και στην κοινωνικοποίηση του ζωντανού θεάματος και οι εορτασμοί μπορεί να αποτελέσουν αφορμή για την ενίσχυση των δεσμών της ποίησης με τις άλλες τέχνες και τη φιλοσοφία, ώστε να επαναπροσδιοριστεί η φράση του Ντελακρουά "Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς ποίηση"». πηγή:www.sansimera.gr
Ο τρίτος μήνας του πολιτικού έτους, που διαρκεί 31 ημέρες. Αρχικά ήταν ο πρώτος μήνας του δεκάμηνου Ρωμαϊκού ημερολογίου, λόγω της εαρινής ισημερίας. Πήρε το όνομά του από τον θεό Άρη (Mars, Martius στα Λατινικά), που θεωρούταν ο γενάρχης των Ρωμαίων. Με τη μεταρρύθμιση του 153 π.Χ, όταν προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, ο Μάρτιος έλαβε την τρίτη θέση στο δωδεκάμηνο, πλέον, ρωμαϊκό ημερολόγιο. Στο αρχαίο Αττικό ημερολόγιο ο Μάρτιος αντιστοιχούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Ανθεστηριώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Ελαφηβολιώνα. Ο Μάρτιος είναι άρρηκτα δεμένος με τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή Σαρακοστή, τη μεγάλη νηστεία πριν από το Πάσχα. Σχετική και η παροιμία «Δεν λείπει ο Μάρτης απ’ τη Σαρακοστή» που λέγεται για άτομα που παρευρίσκονται ή αναμειγνύονται παντού. Το λαογραφικό περιεχόμενο του Μαρτίου είναι πλούσιο και σχετίζεται με την θέση του ως πρώτου μήνα άνοιξης, αλλά και με τις άστατες καιρικές συνθήκες που επικρατούν και έχουν αποφασιστική σημασία για την γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή. Αυτή η διαπίστωση αναδεικνύεται από την πληθώρα των σχετικών παροιμιών, αλλά και από τις διάφορες ευτράπελες διηγήσεις της ελληνικής παράδοσης. Μία από αυτές είναι οι «Ημέρες της Γριάς», όπου για να δικαιολογηθούν οι λιγότερες μέρες του Φεβρουαρίου σε σχέση με τους άλλους μήνες, είναι γνωστή η λαϊκή παράδοση ότι ο Μάρτιος δανείστηκε από τον Φεβρουάριο τις τρεις τελευταίες ημέρες του, τις πιο χειμωνιάτικες, για να τιμωρήσει την γριά τσοπάνισσα των βουνών που καυχήθηκε ότι τελειώνοντας ο Μάρτιος δεν μπόρεσε να της κάνει κακό. Σύμφωνα με μια δεύτερη παράδοση, ο Μάρτιος έπαψε να είναι ο πρώτος μήνας του έτους,επειδή οι άλλοι μήνες του αφαίρεσαν τα πρωτεία και τα έδωσαν στο Γενάρη, επειδή τους ξεγέλασε πίνοντας όλο το κρασί από το κοινό τους βαρέλι. Έτσι, όταν ο Μάρτης θυμάται το κρασί που ήπιε, χαμογελάει και ο καιρός είναι ξάστερος, όταν όμως θυμάται την τιμωρία του και τα πρωτεία που έχασε, κλαίει και ο καιρός είναι βροχερός. Πανελλήνια γνωστό είναι το έθιμο του Μάρτη, όπου το πρωί της πρωτομηνιάς οι μητέρες δένουν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους μια στριμμένη ασπροκόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη», για να τα προφυλάξει από τις ακτίνες του ηλίου, που πιστεύεται ότι είναι βλαβερές αυτή την εποχή.
Ο δεύτερος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο είναι ο κουτσός Φεβρουάριος, με 28 ημέρες στα κοινά έτη και 29 στα δίσεκτα, κάθε τέσσερα χρόνια. Στα λατινικά η λέξη Φεβρουάριος (februarius) προέρχεται από το ουσιαστικό februum, που σημαίνει καθαρμός, κάθαρση, λόγω των θρησκευτικών εορτών εξαγνισμού και καθαρμού (Februa ή Februatio) που τελούνταν στη Ρώμη στη διάρκεια του μήνα. Το Φλεβάρης προέρχεται από τις «φλέβες», δηλαδή τα υπόγεια νερά που αναβλύζουν στη διάρκειά του από τις πολλές βροχές, ενώ η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα την 1η του μήνα του έδωσε και το όνομα «Αϊ-Τρύφωνας». Η προσθήκη μιας επί πλέον ημέρας των δίσεκτων ετών ξεκίνησε το 44 π.Χ. όταν ο Ιούλιος Καίσαρ άλλαξε το ρωμαϊκό ημερολόγιο με τη βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη από την Αλεξάνδρεια. Ο Σωσιγένης, βασισμένος στους υπολογισμούς του πατέρα της αστρονομίας Ίππαρχου (ο οποίος έναν αιώνα νωρίτερα είχε προσδιορίσει ότι το ηλιακό ή τροπικό έτος έχει διάρκεια ίση με 365,242 ημέρες), θέσπισε ένα ημερολόγιο του οποίου τα έτη είχαν 365 ημέρες, ενώ σε κάθε τέταρτο έτος πρόσθεταν ακόμη μία ημέρα, μετά την «έκτη προ των καλενδών του Μαρτίου», που ονομαζόταν «bis sextus». Έτσι η ημέρα αυτή, επειδή μετριόταν δύο φορές, ονομάζεται ακόμη και σήμερα «δις έκτη» και το έτος που την περιέχει «δίσεκτο». Η παρανόηση του λαού ότι τα δίσεκτα έτη είναι «γρουσούζικα» ίσως να προέρχεται από τη λανθασμένη αντίληψη της ετυμολογίας και της ορθογραφίας του πρώτου συνθετικού της λέξης «δίσεκτο». Δηλαδή αντί του σωστού «δις» (που σημαίνει δύο φορές) να εννοείται λανθασμένα το αχώριστο προθεματικό μόριο «δυς» που έχει την έννοια της δυστυχίας. Αρχικά, πάντως, ο Φεβρουάριος είχε 29 ημέρες στα κοινά και 30 ημέρες στα δίσεκτα έτη, το 4 π.Χ. όμως ο αυτοκράτορας Οκταβιανός Αύγουστος αφαίρεσε μία ημέρα, την οποία πρόσθεσε στο μήνα Αύγουστο που έφερε το όνομά του. Επιστημονικά το γεγονός ότι ο μήνας Φεβρουάριος έχει 28 ημέρες και στα δίσεκτα έτη έχει 29 ημέρες έχει να κάνει με την ταχύτητα περιστροφή της Γης. Κατά την Ιουρασική περίοδο (την εποχή που οι δεινόσαυροι κυριαρχούσαν στην Γη, πριν από 145 εκατομμύρια χρόνια), ο πλανήτης Γη έκανε μια πλήρη περιστροφή σε σχέση με τον άξονά της σε 22 ώρες αντί σε 24 που είναι σήμερα. Το ότι με την πάροδο των χιλιετηρίδων φτάσαμε στο γεγονός του 24ώρου οφείλεται στις παλιρροϊκές δυνάμεις που ασκούνται στους ωκεανούς της Γης από την Σελήνη και τον Ήλιο κατά πρώτο λόγο και τους υπόλοιπους πλανήτες κατά δεύτερο λόγο. Η παλίρροια των ωκεανών λειτουργεί σαν ένα κολοσσιαίο σφυρί. Με την περιστροφή της Γης, οι φουσκωμένοι ωκεανοί λόγω των παλιρροϊκών δυνάμεων συγκρούονται συνεχώς με την ξηρά (για την ακρίβεια με τα στέρεα τμήματα του φλοιού της γης) και αυτό σιγά σιγά φρενάρει λίγο λίγο την ιδιοπεριστροφή της Γης Αν πάμε λίγο παρακάτω, ο γήινος χρόνος (εννοούμε την αίσθηση του έτους όπως την εννοούμε ημερολογιακά εδώ στον πλανήτη Γη) δεν είναι ακριβώς 365 ημέρες όπως έχει επικρατήσει με την παγιωμένη πεποίθηση. Για την ακρίβεια το ημερολογιακό έτος είναι 365 ημέρες και 6 ώρες. Αυτές τις πλεονάζουσες 6 ώρες τις αθροίζουμε κάθε 4 χρόνια και τις κάνουμε μια ολόκληρη ημέρα στο τέλος του μήνα Φεβρουαρίου, κάνοντας το συγκεκριμένο έτος δίσεκτο. Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται μια σταθερή αίσθηση της ροής του χρόνου με τις 4 εποχές του έτους να συμπίπτουν και ημερολογιακά μεταξύ τους.
Είναι ο πέμπτος μήνας του χριστιανικού έτους, του καλούμενου ενιαυτού, και άλλοτε ο ενδέκατος του ρωμαϊκού ημερολογίου, περιλαμβάνοντας 31 ημέρες (εικοσιτετράωρα) έχοντας κατά μέσον όρο χρόνο ημέρας 10 ώρες, και χρόνο νύκτας 14 ώρες. Ο Ιανουάριος αντιστοιχεί κατά το πρώτο ήμισυ με τον Ποσειδεώνα και κατά το έτερο με τον Γαμηλιώνα του αρχαίου ελληνικού αττικού ημερολογίου, καθώς επίσης με τον Σαββάθ των Εβραίων και τον Τωβί των Αιγυπτίων. Η πρώτη μέρα του μήνα και πρώτη ημέρα του χρόνου, είναι γνωστή ως Πρωτοχρονιά. Ο Ιανουάριος πήρε το όνομά του από τον Ιανό, θεό κάθε αρχής στη ρωμαϊκή μυθολογία. Ο Ιανουάριος, ωστόσο, δεν ήταν ανέκαθεν ο πρώτος μήνας του έτους για τους Ρωμαίους. Στα πρώτα χρόνια της ιστορίας τους, πρώτος μήνας ήταν ο Μάρτιος, από το όνομα του πολεμικού θεού τους Mars-Martis (δηλαδή του Άρη των Ελλήνων). Πρωτοχρονιά ήταν τότε η πρώτη Μαρτίου, η οποία εξακολούθησε να γιορτάζεται και στα κατοπινά χρόνια. Ο Ιανουάριος έγινε πρώτος μήνας αργότερα, όταν ο μυθικός βασιλιάς των Ρωμαίων Νούμας Πομπίλιος οργάνωσε το ημερολόγιο με βάση τον ήλιο. Ο Ιανουάριος είναι επίσης γνωστός και ως καλαντάρης από τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς και τα δώρα των Καλενδών του Ιανουαρίου. Τα δώρα αυτά είναι το σημερινό «δώρο των Χριστουγέννων», ο 13ος μισθός, ο οποίος στη Βυζαντινή εποχή ήταν πράγματι δώρο κι όχι μισθός. Όπως αναφέρει ο Σπύρος Τραϊανός τα δώρα αυτά είχαν την εξής προέλευση: `Με την αρχή του χρόνου άρχιζε η θητεία των υπάτων, οι οποίοι σε σχετική πομπή στους δρόμους σκορπούσαν νομίσματα, που αρχικώς ήσαν χρυσά, αλλά αργότερα, επί Ιουστινιανού, περιορίστηκαν σε αργυρά. Μικρά νομίσματα συνέλεγαν όμως και τα παιδιά, που περιέρχονταν τα σπίτια συγγενών και φίλων για να ευχηθούν. Έτσι γεννήθηκαν τα «Κάλαντα», που φθάνουν μέχρι τις μέρες μας, αλλά αφετηρία τους υπήρξαν οι Καλένδες του Ιανουαρίου, άσχετα αν σταδιακά επεκτάθηκαν από τα παιδιά σε όλες τις εορταστικές ημέρες του Δωδεκαήμερου. Οι ρίζες άλλωστε πολλών από τα έθιμα του Δωδεκαήμερου ανάγονται στους χρόνους που γιορτάζονταν η «Χειμερινή τροπή» του Ήλιου που σημάδευε την αρχή της εποχής του χειμώνα. Οι γιορτές αυτές έπαιρναν πανηγυρικό χαρακτήρα και είχαν κατακτήσει ολόκληρο τον ελληνορωμαϊκό κόσμο. Κατά την κεντρική ημέρα της γιορτής του «αηττήτου ηλίου», στις 25 Δεκεμβρίου, εορταζόταν το γεγονός της τροπής του Ήλιου, που άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό, να μεγαλώνουν οι ημέρες, και μαζί τους οι ζωογόνες ακτίνες του Ήλιου ξανάκαναν τη Γη να καρποφορήσει. `Η τοποθέτηση στις μέρες των πανηγυρισμών αυτών, της Γέννησης, της Περιτομής και της Βάφτισης του Χριστού δεν έσβησε αρχέγονες λατρευτικές αναμνήσεις και μακροχρόνιες συνήθειες. Έτσι, στο Δωδεκαήμερο συναντούμε έθιμα χριστιανικά μαζί και παγανιστικά να συμπορεύονται αρμονικά σε μια καμπή του χρόνου κρίσιμη για την ευετηρία, την καλοχρονιά, στην ευρύτερη διάσταση της πλούσιας παραγωγής και της καλής υγείας… Χαρακτηριστικό του πνεύματος της Πρωτοχρονιάς είναι το γνωστό ποδαρικό, που σε αρκετά μέρη παίρνει μορφή πραγματικής μαγικοδεισιδαιμονικής τελετουργίας…. Άλλο σύμβολο της μέρας είναι η βασιλόπιτα, που, με πολλές μορφές και διάφορους τρόπους παρασκευής, είναι παρούσα σε όλα τα σπίτια, σε χωριά και πόλεις…. Πέρα όμως από κάθε άλλο έθιμο λιγότερο ή περισσότερο γνωστό, το πνεύμα του Δωδεκαημέρου χαρακτηρίζει το δρώμενο των μεταμφιέσεων… που έδωσαν το ενδόσιμο στη φαντασία του λαού να πλάσει τους καλικαντζάρους… όντα δαιμονικά, για τα οποία υπήρχε τόσο πλούσια παράδοση, όση για κανένα άλλο δημιούργημα της νεοελληνικής μυθοπλασίας. Εκτός από τα έθιμα πλούσιο είναι και το εορτολόγιο του Ιανουαρίου αρχίζοντας με την γιορτή του Αγίου Βασιλείου και της Περιτομής του Χριστού την πρώτη του μήνα και τελειώνοντας με την γιορτή των Τριών Ιεραρχών στα τέλη του. Ενδιάμεσα έχουμε την γιορτή των Θεοφανίων(στις 6), του Αϊ-Γιάννη (στις 7), του Αγίου Γρηγορίου (στις 25) αλλά και τις εορτές των δύο μεγάλων αγίων του πρώιμου αιγυπτιακού χριστιανισμού: του Μεγάλου Αντωνίου (στις 17) και του Αθανασίου (στις 18).
Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης ή Χριστουγεννάρτς (ποντιακά) ή Σινιντρέ (Αρβανίτικα) είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο και είναι ένας από τους 7 μήνες με διάρκεια 31 ημερών. Στα Λατινικά, decem σημαίνει δέκα, αφού ο Δεκέμβρης ήταν ο 10ος μήνας σύμφωνα με το Ρωμαϊκό ημερολόγιο. Ο Δεκέμβριος είναι ο μήνας με τις λιγότερες ώρες φωτός στο βόρειο ημισφαίριο και τις περισσότερες ώρες φωτός στο νότιο ημισφαίριο. Ο Δεκέμβρης πάντα ξεκινά την ίδια μέρα της εβδομάδας με τον Σεπτέμβριο. Ο Δεκέμβριος, πάντως, όπως κι αν το δει κάποιος, είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένος με τον εορτασμό των Χριστουγέννων στις 25 του μήνα. Ο κύριος, μάλιστα, λόγος που έκανε την Εκκλησία να προσδιορίσει τον εορτασμό των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου είναι η προσπάθεια των Πατέρων, όπως αναφέρει ο Πάπας Γρηγόριος Α΄ «να μετατραπούν βαθμιαίως αι εορταί των εθνικών εις Χριστιανικάς», αφού η 25η Δεκεμβρίου ήταν για τη Ρώμη κεντρική εορτή των Σατουρναλίων και της γέννησης του «αήττητου ηλίου», η γνωστή ως Dies Natalis Invicti Solis. Παράλληλα οι αρχαίοι Έλληνες γιόρταζαν τα Κρόνια (αφιερωμένα στον Κρόνο) και τα Διονύσια, καθώς επίσης και τα θεοφάνια ή επιφάνεια του ηλιακού θεού Φοίβου-Απόλλωνα. H 25η Δεκεμβρίου ως ημέρα εορτασμού των Χριστουγέννων, καθιερώθηκε για πρώτη φορά στη Ρώμη κατά τα μέσα περίπου του 4ου μ.Χ. αιώνα, ενώ κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορίας του Ιουστινιανού, τον 6ο αιώνα, ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου ξαπλώθηκε σ’ ολόκληρη την Ανατολή εκτός από την Αρμενία όπου διατηρήθηκε ο συνεορτασμός στις 6 Ιανουαρίου.. Πολλά από τα έθιμα των Σατουρναλίων και των Καλενδών, που διαρκούσαν 12 συνολικά ημέρες, διατηρούνται ακόμη και σήμερα στους εορτασμούς του «Δωδεκαημέρου» του χρονικού δηλαδή διαστήματος μεταξύ των δυο μεγάλων ακινήτων εορτών της Χριστιανοσύνης: των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου, και των Θεοφανίων στις 6 Ιανουαρίου.
Ο Νοέμβριος είναι ο ενδέκατος μήνας του Γρηγοριανού Ημερολογίου, με διάρκεια 30 ημερών. Η ονομασία του ετυμολογείται από τη λατινική λέξη November, η οποία προέρχεται από το αριθμητικό novem (εννέα), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Νοέμβριος ήταν ο ένατος κατά σειρά μήνας. Στη συνέχεια, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Νοέμβριος μετακινήθηκε στην ενδέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία. Στην αρχαία Αθήνα ο Νοέμβριος ισοδυναμούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Πυανοψιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Μαιμακτηριώνα.Από την εορτή του Αγίου Φιλίππου (14 Νοεμβρίου) έως τα Χριστούγεννα (25 Δεκεμβρίου) η Εκκλησία επιβάλλει την τήρηση νηστείας, το γνωστό Σαρανταήμερο, ενώ μία ακόμη γιορτή σηματοδοτεί εκκλησιαστικά τον Νοέμβριο: Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου), που μας θυμίζουν την έλευση της νεαρής Μαρίας (μετέπειτα Θεοτόκου) στο Ναό και την αφιέρωσή της στο Θεό από τους γονείς της Ιωακείμ και Άννα. Την ημέρα αυτή οι γεωργοί συνήθιζαν να έχουν αργία και να τρώνε πολυσπόρια, ένα μείγμα από δημητριακά και όσπρια. Σημαντική εκκλησιαστική γιορτή είναι και του Αγίου Στυλιανού (26 Νοεμβρίου), προστάτη των μικρών παιδιών, τα οποία «στυλώνει».
Στις 28 Οκτωβρίου γιορτάζουμε το όχι που απαντήσαμε στο τελεσίγραφο των Ιταλών το 1940. Αυτό το όχι σηματοδότησε ουσιαστικά την είσοδο της μέχρι τότε ουδέτερης Ελλάδας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μάλιστα στο αντίπαλο στρατόπεδο από αυτό του Ιταλογερμανικού Άξονα. Γιατί όμως γιορτάζουμε την έναρξη και όχι τη λήξη του πολέμου; Σύμφωνα με μία άποψη αυτό συμβαίνει γιατί η ημέρα εκείνη ήταν ουσιαστικά η νίκη της χώρας μας που ύψωσε το ανάστημα της απέναντι στον Ιταλικό φασισμό. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη, η επιλογή του εορτασμού στην έναρξη έγινε γιατί η χώρα μας δεν είχε στρατιωτική συμμετοχή στο τέλος του πολέμου. Ωστόσο, η επέτειος άρχισε να γιορτάζεται από την πρώτη κιόλας χρονιά παρά το γεγονός ότι ο πόλεμος ήταν σε εξέλιξη και είχαμε κατοχή, επομένως η άποψη αυτή δεν συγκεντρώνει αρκετές πιθανότητες. Επίσης, η λήξη του πολέμου και η απελευθέρωση της χώρας μας δεν συνοδεύτηκε από χαρμόσυνα γεγονότα, καθώς σχεδόν αμέσως ακολούθησε ο εμφύλιος πόλεμος. Υπό αυτή την έννοια η 28η Οκτωβρίου, δηλαδή η έναρξη του πολέμου με τους Ιταλούς, ήταν μια στιγμή ενότητας και μια μεγάλη νίκη των Ελλήνων ενάντια στον φασισμό που άξιζε να γιορταστεί. Κάτι αντίστοιχο, πάντως, συμβαίνει και την 25η Μαρτίου, που γιορτάζουμε πάλι την έναρξη της Επανάστασης, αυτή τη φορά εναντίον των Οθωμανών.
Με αφορμή την προετοιμασία μας στο Γυμνάσιο Ισθμίας για την Άσκηση Σεισμού - που θα δείξει το επίπεδο της ετοιμότητάς μας να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους από μια επικείμενη σεισμική δόνηση - παραθέτουμε το παρακάτω Εκπαιδευτικό βίντεο με οδηγίες για την προστασία από σεισμούς. Από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας www.civilprotection.gr
Ο Οκτώβριος δεν έχει «μ», όπως ο «προκάτοχός» του Σεπτέμβριος και οι «διάδοχοί» του Νοέμβριος και Δεκέμβριος. Πρόκειται για ένα από τα πλέον συνηθισμένα λάθη που στην κυριολεξία «βγάζει μάτι». Γιατί είναι Οκτώβριος και όχι Οκτώμβριος. Η απάντηση βρίσκεται στο ρωμαϊκό ημερολόγιο, το οποίο έχουμε δανειστεί αυτούσιο. Παλιά το ημερολόγιο είχε 10 μήνες, καθώς απουσίαζαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος, οι οποίοι προστέθηκαν αργότερα, επομένως η χρονιά ξεκινούσε από τον Μάρτιο. Το ρωμαϊκό ημερολόγιο στα λατινικά ήταν: 1) Martius (στον Άρη) 2) Aprilis (στην Αφροδίτη) 3) Maius (στη Μαία) 4) Junius (στην Ήρα) 5) Quintilis (πέμπτος) 6) Sextilis (έκτος) 7) September (έβδομος) 8) October (όγδοος) 9) November (ένατος) 10) December (δέκατος) Σύμφωνα, λοιπόν, με το ρωμαϊκό ημερολόγιο, οι πρώτοι τέσσερις μήνες είχαν ονόματα Θεών. Οι επόμενοι συνέχιζαν αριθμητικά, δηλ. ο Quintilis ήταν ο πέμπτος, ο Sextilis ήταν ο έκτος κ.ο.κ. Αργότερα ο πέμπτος και ο έκτος μήνας αφιερώθηκαν σε αυτοκράτορες και συγκεκριμένα στον Ιούλιο Καίσαρα και στον Οκταβιανό Αύγουστο. Οι επόμενοι μήνες όμως συνέχισαν αριθμητικά. Συγκεκριμένα ο έβδομος μήνας λεγόταν September από το septem (εφτά), ο όγδοος μήνας ονομάστηκε October από το octo (οκτώ), ο ένατος ήταν ο November από το novem (εννιά) και τέλος δέκατος και τελευταίος ήταν ο December από το decem (δέκα). Επομένως, αφού ο Οκτώβριος δεν είχε μ στα λατινικά (October), δεν έχει, προφανώς, ούτε στα ελληνικά. Το Οκτώβριος βγαίνει από το Οκτώ. Αργότερα, όταν προστέθηκαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος στην αρχή του ημερολογίου, η αρίθμηση χάλασε, καθώς ο Σεπτέμβριος από 7ος έγινε 9ος, ο Οκτώβριος έγινε 10ος, ο Νοέμβριος 11ος και ο Δεκέμβριος 12ος. Ωστόσο η ονοματολογία έμεινε και μαζί της ο Οκτώβριος για να μας παιδεύει με την ιδιομορφία του. (από http://www.ipaideia.gr).
Ο Σεπτέμβριος, ή Σεπτέμβρης, ή Σταυρίτες (ποντιακά), είναι ο ένατος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και πρώτος μήνας του Φθινοπώρου. Περιλαμβάνει 30 ημέρες. Ο Σεπτέμβριος ήταν ο 7ος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου εξ ου και η ονομασία του. Στο τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου ξεκινάει επίσημα και το φθινόπωρο με την άφιξη του Ήλιου στο φθινοπωρινό ισημερινό σημείο της τροχιάς του στις 22 του μήνα. Ο Σεπτέμβριος είναι επίσης και ο μήνας της επιστροφής των μαθητών στα σχολεία για μια νέα χρονιά. Από τις αρχές, άλλωστε, του 4ου αιώνα μ.Χ. ο Σεπτέμβριος καθιερώθηκε ως η αρχή του εκκλησιαστικού αλλά και του πολιτικού έτους, επειδή η 1η Σεπτεμβρίου συνέπιπτε με την αρχή της ινδικτιώνος. Ακόμη και σήμερα, άλλωστε, η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να εορτάζει την 1η Σεπτεμβρίου ως «αρχή της ινδίκτου». Όπως μας πληροφορεί η Μαρίνα Δετοράκη: «Η λέξη ινδικτιών σημαίνει κατ’ αρχήν τον προσδιορισμό του ετήσιου ποσού που έπρεπε να καταβάλλουν οι Ρωμαίοι πολίτες ως φόρο. Συνεκδοχικά, πήρε τη σημασία της οικονομικής χρονιάς, και όταν οι φόροι ρυθμίζονταν με βάση μια περίοδο περισσοτέρων ετών, ινδικτιών ονομάστηκε το σύνολο αυτών των ετών… Κατέληξε έτσι να σημαίνει ένα θεσμοθετημένο κύκλο 15 ετών, συνεχώς επαναλαμβανόμενο (όπως η εβδομάδα ή ο μήνας), που χρησιμοποιήθηκε για τη χρονολόγηση πράξεων και γεγονότων… που τελικά παγιώθηκε ως το δημοφιλέστερο σύστημα χρονολόγησης για τους Βυζαντινούς, και η 1η Σεπτεμβρίου ως η αρχή του έτους τους». Ο Σεπτέμβριος, όμως, έχει κι άλλες ονομασίες, όπως «Σταυριάτης» ή «Σταυρίτης» λόγω της μεγάλης γιορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στις 14 του μήνα. Αλλά σταθμό αποτελούσε παλαιότερα και για τους ναυτικούς, οι οποίοι τότε σταματούσαν τα μακρινά ταξίδια με ιστιοφόρα. Στις εκκλησίες μοιράζεται τη μέρα αυτή βασιλικός, εκκλησιαστική συνήθεια που πηγάζει από την παράδοση ότι στο μέρος όπου βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός είχε φυτρώσει το αρωματικό αυτό φυτό. Με το βασιλικό από την εκκλησία και με αγιασμό της ημέρας ετοιμάζεται το νέο προζύμι για όλη τη χρονιά. Κυρίως, όμως, ο Σεπτέμβριος είναι γνωστός με την ονομασία «Τρυγομηνάς» ή «Τρυγητής». Όπως γράφει, με ιδιαίτερα παραστατικό τρόπο, η Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη: Την καθολική και πυρετώδη συμμετοχή της κοινότητας αποδίδει η παροιμιακή φράση “θέρος, τρύγος, πόλεμος”. Η συμμετοχή όλων των κατοίκων του οικισμού αναδείκνυε τον τρύγο σε ευχάριστη εργασία, που συχνά έπαιρνε το χαρακτήρα πανηγυριού.
Στο αττικό ημερολόγιο ο Αύγουστος ήταν ο δεύτερος μήνας του έτους και ονομάζονταν Μεταγειτνιών διάρκειας 29 ημερών που αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα από 24 Ιουλίου έως τις 22 Αυγούστου. Ο Αύγουστος, κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, ήταν ο έκτος μήνας, γι' αυτό αρχικά στα Λατινικά ονομάζονταν Sextilis και είχε 31 ημέρες, ευθύς εξ αρχής από την εγκαθίδρυση του Ιουλιανού ημερολογίου το 45 π.Χ. (έτος 709 από κτίσεως Ρώμης). Το έτος 8 π.Χ. ο Αύγουστος Καίσαρας του έδωσε το όνομά του χωρίς την προσθήκη μίας ημέρας από τον Φεβρουάριο (όπως λανθασμένα αναγράφεται σε ορισμένες αναφορές). Λέγεται ότι ο Αύγουστος έβαλε τον μήνα σε αυτή την θέση, για να τιμήσει τον θάνατο της Κλεοπάτρας η οποία, όπως λέγεται, έθεσε τέλος στη ζωή της στις 12 Αυγούστου του 30 π.Χ. αν και ο ακριβής λόγος του θανάτου της καλύπτεται από μυστήριο. Κατά το Βυζαντινό ημερολόγιο που ακολουθεί ακόμη και σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία, και το οποίο αρχίζει τον Σεπτέμβριο, ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου κι έτσι η 31 Αυγούστου γιορτάζονταν ως παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Αστρονομικά, ο ήλιος βρίσκεται στην αρχή του μήνα στον αστερισμό του Καρκίνου (21 Ιουλίου έως 9 Αυγούστου) και στο τέλος στον αστερισμό του Λέοντα (10 Αυγούστου έως 15 Σεπτεμβρίου).Οι δώδεκα πρώτες μέρες του Αυγούστου ονομάζονταν και «ημερομήνια», γιατί έλεγαν ότι προλέγουν τον καιρό: «κάθε μέρα κι ένας μήνας». Οι μέρες αυτές ήταν επίσης γνωστές και ως «δρίμες». Τις μέρες αυτές δεν έπρεπε να πάει κάποιος στη θάλασσα για μπάνιο, ούτε να πλύνει ούτε να κόψει σταφύλια και σύκα. Σε μερικές, μάλιστα, περιοχές, θεωρούνταν ότι συμπίπτουν με την «εώα επιτολή» του Σείριου, δηλαδή την ανατολή του λαμπρότερου άστρου της νύχτας λίγο πριν από την ανατολή του Ήλιου.Ο Αύγουστος, όμως, είναι γνωστότερος για τον «δεκαπενταύγουστό» του, τις πρώτες ημέρες του μήνα πριν από την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Η Παναγία, άλλωστε, είναι το ιερό εκείνο πρόσωπο που ο λαός μας τιμά και σέβεται περισσότερο από κάθε άλλο. Αμέτρητες φαίνεται να είναι οι προσωνυμίες που αποδίδονται στο πρόσωπό της: Ελεούσα, Μεγαλόχαρη και Φανερωμένη, Χρυσοσπηλιώτισσα, Παντάνασσα και Κεχαριτωμένη είναι μερικές μόνο από τις χαρακτηριστικές δοξασιολογίες που αποδίδει στην Παναγία ο λαός μας, που τιμά τη μνήμη της Κοίμησής της με νηστεία και παρακλήσεις δύο εβδομάδων. Ανήμερα, όμως, στη γιορτή της, καθώς και τα εννιάμερά της, στις 23 Αυγούστου, «γιορτές και πανηγύρια» παντού.
Καλό σας μήνα! Ο Ιούλιος ή Ιούλης ή Θερνόν (ποντιακά, συναντάται και ως Χορτοθέρτς), είναι ο έβδομος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο πρώτος μήνας του έτους και ονομάζονταν Εκατομβαιών διάρκειας 30 ημερών που αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα από 23 Ιουνίου έως τις 23 Ιουλίου. Είναι ο ενδέκατος μήνας κατά το Εκκλησιαστικό ημερολόγιο που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, και ο πέμπτος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, γι’ αυτό αρχικά στα Λατινικά ονομάζονταν Quintilis. Αργότερα, όμως, ο Αύγουστος Καίσαρας για να τιμήσει τον Ιούλιο Καίσαρα του έδωσε το όνομα Ιούλιος.
Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο, συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν. Το θερινό ηλιοστάσιο εγκαινιάζει την έναρξη του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ανήκει και η χώρα μας. Ταυτόχρονα, στο νότιο ημισφαίριο ξεκινά ο χειμώνας, με το χειμερινό ηλιοστάσιο. Στο βόρειο ημισφαίριο, ο Ήλιος θα βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του στον ουρανό και η μέρα θα έχει την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, καθώς ο βόρειος πόλος της Γης θα είναι στραμμένος προς τον Ήλιο. Αντίθετα, στο χειμερινό ηλιοστάσιο, ο Βόρειος Πόλος βρίσκεται στο πιο απομακρυσμένο σημείο από τον Ήλιο. Σταδιακά, οι μέρες θα αρχίσουν να μικραίνουν, ώσπου σχεδόν να εξισωθούν με τις νύχτες κατά την φθινοπωρινή ισημερία. Το ηλιοστάσιο, πήρε το όνομά του από τον ήλιο και τη «στάση», επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
Ο Ιούνιος, ή Ιούνης, ή Κερασινόν (Ποντιακά), είναι ο έκτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Ημερολόγιο κι έχει 30 ημέρες. Ο Ιούνιος πήρε το όνομά του από την σύζυγο του Δία την Ήρα, η οποία στα λατινικά ονομάζονταν Juno. Είναι ο δέκατος μήνας κατά το Εκκλησιαστικό ημερολόγιο που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, και ο τέταρτος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο δωδέκατος μήνας και ονομάζονταν Σκιροφοριών διάρκειας 29 ημερών και αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα από 24 Μαΐου έως 22 Ιουνίου. Στις 24 του μήνα έχουμε την γενέθλια εορτή του Αϊ-Γιάννη του Πρόδρομου: «Τ’ Αϊ-Γιαννιού του Λαμπαδάρη», εξ ου και το όνομα που δίνεται στον Ιούνιο «Αϊ-γιαννίτης» ή «Αγιογιαννίτης». Η γιορτή του είναι ταυτισμένη με δύο κύκλους εθίμων: με τον Κλήδονα αλλά και με τις φωτιές που ανάβονται την παραμονή της εορτής, απ' όπου προέρχονται και οι προσωνυμίες «Φανιστής» και «Ριζικάρης», αλλά και «Ριγανάς» επειδή εκείνη την ημέρα μάζευαν ρίγανη.
ένα σημαντικό ντοκιμαντέρ από το National Geographic για την Άλωση
Η Αμφίπολη ήταν αρχαία πόλη χτισμένη στην ανατολική Μακεδονία, στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, στη θέση πόλης που παλαιότερα ονομαζόταν Εννέα Οδοί ή πολύ κοντά σε αυτήν. Η Αμφίπολη ιδρύθηκε από Αθηναίους το 437 π.Χ. με στόχο τον έλεγχο των μεταλλείων της Θράκης, αλλά πέρασε στα χέρια των Σπαρτιατών κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του Πελοποννησιακού πολέμου, την περίοδο 431-421 π.Χ. Η Νικίειος Ειρήνη το 422 π.Χ. προέβλεπε να αποδοθεί στους Αθηναίους η Αμφίπολη, μια υπόσχεση που δεν υλοποιήθηκε. Στη συνέχεια η Αμφίπολη έμεινε στην επιρροή των Σπαρτιατών. Μια τελευταία προσπάθεια ανάκτησή της από τους Αθηναίους το 358 π.Χ. απέτυχε και τον επόμενο χρόνο καταλήφθηκε από τον Φίλιππο, τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έγινε μέρος του Βασιλείου των Μακεδόνων. Με την πτώση του Μακεδονικού Βασιλείου από τους Ρωμαίους η Αμφίπολη έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Από την πόλη διερχόταν η περίφημη Εγνατία οδός. Στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια είχε σημαντική οικονομική ανάπτυξη κάτι που μαρτυρούν και εντυπωσιακοί σε μέγεθος και διακόσμηση παλαιοχριστιανικόι ναοί της πόλης του 5ου και 6ου αιώνα μ.Χ. Μετά τις επιδρομές των Σλάβων στα τέλη του 6ου αιώνα μ.Χ. η Αμφίπολη ερήμωσε σταδιακά για να εγκαταλειφθεί εντελώς τον 8ο αιώνα όταν οι περισσότεροι κάτοικοι κατέφυγαν στην κοντινή παραθαλάσσια πόλη Ηιώνα, που είχε μετονομαστεί από τους Βυζαντινούς σε Χρυσόπολη. Σήμερα στην περιοχή είναι χτισμένος ο ομώνυμος σύγχρονος οικισμός, που βρίσκεται περίπου 60 χλμ. νοτιοανατολικά των Σερρών.
Η ονομασία του προέρχεται από το όνομα της αρχαίας ρωμαϊκής θεότητας Maja, που με τη σειρά του προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη μαία, που σημαίνει τροφός, μητέρα. Συνεπώς, ως θεότητα η Μαία συμβόλιζε τη γονιμότητα της γης... Γενικά στον Μάιο δίνονται ονομασίες προερχόμενες από την ανοιξιάτικη φύση. Και είναι πανελλήνιο έθιμο την Πρωτομαγιά να πλέκουν με λουλούδια και στάχυα τους μάηδες, στεφάνια για την ευφορία της γης. Τα κρεμούν πάνω από τις εξώπορτες (όπως κάναμε εμείς στο Γυμνάσιο Ισθμίας με το μαγιάτικο στεφάνι που φτιάξαμε και φαίνεται στη 2η φωτογραφία) ή στους εξώστες των σπιτιών μέχρι τις 24 Ιουνίου, το θερινό ηλιοστάσιο, οπότε, κατά το έθιμο, τουλάχιστον παλαιότερα, τα καίνε στις φωτιές του Αϊ Γιάννη.
Εκπαιδευτική παρουσίαση της Διώρυγας του Ισθμού της Κορίνθου. Εικονοληψία, Μοντάζ : Θάνος Κερμίτσης Σκίτσα : Βασίλης Λόγιος Επιμέλεια Κειμένων - Αφήγηση : Δέσποινα Βαρσάμη (Φιλόλογος-Συγγραφέας) Παραγωγή : AVALON - Audiovisual Digital Productions
Το όνομά του προέρχεται από το λατινικό ρήμα aperire, που σημαίνει "ανοίγω", γιατί τον μήνα αυτόν ανοίγουν, ανθίζουν τα λουλούδια. Τον μήνα αυτόν υπάρχει σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης το έθιμο της Πρωταπριλιάς με τα αθώα ψέμματα... οι ρίζες του εθίμου ανάγονται στους αρχαίους Κέλτες, οι οποίοι, σύμφωνα με την παράδοση, συνήθιζαν την Πρωταπριλιά , που καλοσύνευε ο καιρός, να πηγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν με άδεια χέρια , αλλά οι ψεύτικες ιστορίες για μεγάλα ψάρια έδιναν κι έπαιρναν .... Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας ο Απρίλιος αναφέρεται ως Άι Γιωργίτης από την εορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 αυτού του μήνα, αλλά ο λαός τον ονομάζει και Λαμπριάτη, λόγω της μεγάλης γιορτής της Λαμπρής, του χριστιανικού Πάσχα, που συνήθως αυτό το μήνα γιορτάζεται
Αστρονομικό φαινόμενο, κατά το οποίο η διάρκεια της ημέρας είναι ίση με την διάρκεια της νύκτας, δηλαδή έχουμε 12 ώρες ημέρα και 12 ώρες της νύχτα, ακριβώς επειδή ο ήλιος βρίσκεται στον ουράνιο ισημερινό. Εαρινή ισημερία ονομάζεται στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ανήκει και η χώρα μας και σηματοδοτεί ως εκ της ονομασίας της την πρώτη ημέρα της άνοιξης, μιας από τις τέσσερις εποχές του έτους. Φέτος, το 2017, η εαρινή ισημερία συμβαίνει στις 20 Μαρτίου και ώρα (Ελλάδος) 12:28. Στη συνέχεια, η ημέρα μεγαλώνει και η νύχτα μικραίνει, ώσπου η ημέρα να φθάσει στο ζενίθ της κατά το θερινό ηλιοστάσιο της 21ης Ιουνίου. Αντίθετα, στο νότιο ημισφαίριο η ισημερία του Μαρτίου σηματοδοτεί την έναρξη του φθινοπώρου, γι’ αυτό καλείται φθινοπωρινή. Στη συνέχεια, η νύχτα μεγαλώνει και η ημέρα μικραίνει, ώσπου η νύχτα να φθάσει στο ζενίθ της κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο της 21ης Ιουνίου. Στις δύο πολικές και την τροπική ζώνη δεν υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση εποχών. Η εαρινή ισημερία συνδέεται άμεσα με το ημερολόγιο που έχουμε, το οποίο λαμβάνει υπόψη του το τροπικό έτος. Τροπικό έτος, είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δυο διαδοχικών εαρινών ισημεριών (κατά την φαινόμενη ετήσια κίνηση του ήλιου πάνω στην εκλειπτική) και είναι ίσο με 365,242199 (μέσες ηλιακές) ημέρες. Τέλος η μέρα της εαρινής ισημερίας είναι πρωτοχρονιά για ορισμένους λαούς (π.χ. Κούρδους, Πέρσες) και έχει καθιερωθεί διεθνώς ως παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη των φυλετικών Διακρίσεων, της Δασοπονίας και Ποίησης... Η ημέρα της εαρινής ισημερίας δεν είναι μια οποιαδήποτε μέρα του χρόνου. Είναι όπως είπαμε η πρώτη μέρα της Άνοιξης, δηλαδή η αρχή της αναγέννησης της φύσης και της ζωής, που έχει και θετική επίδραση στην προσωπική ψυχολογική διάθεση των ανθρώπων και γενικά όλων των όντων.
Κύρια στοιχεία της Αποκριάτικης περιόδου είναι το κέφι, η ευωχία, οι αστεϊσμοί και προπαντός οι μεταμφιέσεις. Η μεγάλη αυτή ανοιξιάτικη γιορτή που κρατάει ουσιαστικά τρεις βδομάδες έχει ανανεωτικό, γονιμικό και θρησκευτικό χαρακτήρα - αλλά και κοινωνικό, αφού η από κοινού διασκέδαση και συμμετοχή σε συλλογικές εκδηλώσεις ενισχύουν τη συνοχή των ανθρώπινων δεσμών.Στις πόλεις ο αποκριάτικος γιορτασμός, το Καρναβάλι, είναι τυποποιημένο λίγο ή πολύ, στην ύπαιθρο όμως ο εθιμικός πανηγυρισμός διατηρεί μορφές που δείχνουν τις βαθύτερες ρίζες των χαρούμενων εκδηλώσεων, που υπογραμμίζουν τη μεταβολή που συντελείται στη Φύση και την ανάγκη εξασφάλισης της βλάστησης και της καρποφορίας. Ο παραδοσιακός εορτασμός της Αποκριάς κορυφώνεται την τελευταία Κυριακή, την Κυριακή της Τυρινής (παραδοσιακά δεν επιτρεπόταν η κατανάλωση κρέατος αλλά μόνο τυριού, γάλακτος, ζυμαρικών και των παραγώγων τους). Αναπαραστάσεις και άλλα θεάματα συνεχίζονται την Καθαρά Δευτέρα, την πρώτη μέρα της Μεγάλης Σαρακοστής, μαζί με τα Κούλουμα ( τη γνωστή συνήθεια της ομαδικής εξόδου στις εξοχές, με διασκέδαση και φαγοπότι με νηστήσιμα) και τους χαρταετούς(το πέταγμά τους πιστεύεται ότι κατάγεται από τους ανατολικούς λαούς).
Ο Φεβρουάριος, ο δεύτερος μήνας του έτους, έχει διάρκεια 28 ημερών στα κοινά έτη και 29 στα δίσεκτα. Όπως ο Ιανουάριος, προστέθηκε κι αυτός στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο γύρω στο 700 π.Χ., αρχικά ως ο 12ος μήνας.Ήταν ο τελευταίος μήνας του ρωμαϊκού έτους, μήνας μετάβασης από ένα έτος σε άλλο, και γι΄αυτό αποκαθαρτικός.Το όνομά του προέρχεται από το λατινικό ρήμα februare = εξαγνίζω, λόγω των θρησκευτικών εορτών καθαρμού κι εξαγνισμού που τελούνταν στη Ρώμη αυτόν τον μήνα. Η αστρονομική συνεισφορά του Φεβρουαρίου τον κάνει να διαφέρει από τους άλλους μήνες, λόγω της μεταβλητής - ανά τετραετία - διάρκειάς του. Η επιπλέον δίσεκτη ημέρα του προστίθεται στο έτος εν γένει ανά τετραετία για να το προσαρμόσει στο ηλιακό τροπικό έτος. Στην Ελλάδα ο Φεβρουάριος λέγεται Φλεβάρης, από τη συσχέτισή του με τις "φλέβες", δηλαδή τα υπόγεια νερά, που τότε αναβλύζουν λόγω των πολλών βροχών και Κλαδευτής, καθώς θεωρείται ο καταλληλότερος μήνας για το κλάδεμα των δέντρων.
Και φτάσαμε χωρίς να το καταλάβουμε, μια με τις γιορτές και μια με κλειστά τα σχολειά μας λόγω του χιονιά, στα μέσα του Γενάρη! Λίγες λοιπόν πληροφορίες για την ιστορία του Ιανουαρίου,που αρχίζει γύρω στο 700 π.Χ. και οφείλει την ονομασία του στον διπρόσωπο θεό των Ρωμαίων, τον Ιανό (Janus) , θεό της κάθε αρχής, της έναρξης των πολεμικών επιχειρήσεων και των μεγάλων έργων. Όμως πολλοί αρχαίοι λαοί τοποθετούσαν την έναρξη του έτους είτε στην εαρινή ισημερία (21 Μαρτίου) είτε στο θερινό ηλιοστάσιο (21 Ιουνίου). Καθιερώθηκε λοιπόν από τον 10ο αιώνα και μετέπειτα, βαθμιαία σε όλη την Ευρώπη, ως αρχή του πολιτικού έτους η 1η Ιανουαρίου
Δημιουργήθηκε από τους σπουδαστές του τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΙΙΕΚ Δέλτα Θεσσαλονίκης. Επιμέλεια: Σταυρίδης Χρήστος 3D Animation - Motion Graphics: Αντωνιάδου Όλγα, Δεληδήμου Μαρία, Δέλλιος Γιώργος, Κεχαγιάς Πέτρος, Κοσμά Βαρνάβας, Λαζαρίδη Βαρβάρα, Μακαρόνης Γρηγόρης, Μηναρετζόγλου Στέφανος, Παπαδόπουλος Ηρακλής, Σταυρίδης Χρήστος, Τσάδαρη Στέλλα-Μαρία Κείμενα: Αντωνιάδου Όλγα, Sagan Carl Αφήγηση: Δεληδήμου Μαρία Μουσική Επένδυση: Stellardrone
Οι Steve Simmons, animator του Panoply Vase Animation Project και η Sonya Nevin δημιούργησαν ένα νέο animation για το Asmolean Museum της Οξφόρδης. Ας τους ακούσουμε. Θέλαμε να αφηγηθούμε ιστορίες για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο μέσα από τα κινούμενα σχέδια. Αρχικά, δημιουργήσαμε μερικά animations με την τεχνική stop-motion. Ήταν μόνο για διασκέδαση, αλλά έγιναν περισσότερο δημοφιλή από ό,τι περιμέναμε και ακούσαμε ότι οι εκπαιδευτικοί είχαν αρχίσει να τα χρησιμοποιούν, δείχνοντάς τα στην τάξη. Γι' αυτό και αποφασίσαμε να βελτιώσουμε την δουλειά μας, χρησιμοποιώντας μορφές περισσότερο συνδεδεμένες με τον πολιτισμό που απεικονίζουν. Τα αγγεία ήταν το επόμενο φυσικό βήμα, δεδομένου ότι δημιουργήθηκαν από τους ίδιους τους αρχαίους Έλληνες. Μόλις είδαμε ότι αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει, συνειδητοποιήσαμε ότι ως project είχε μεγάλες δυνατότητες και λαχταρούσαμε να δούμε τα συγκεκριμένα animations σε μουσεία μαζί με τα αληθινά αγγεία. Είναι μεγάλη η χαρά μας που αυτό τελικά πραγματοποιήθηκε! Ο Steve έχει την τεχνική και καλλιτεχνική ικανότητα, και εγώ (Sonya) έχω τη γνώση του αρχαίου πολιτισμού και τη διδακτική εμπειρία. Έτσι, ο Steve δημιουργεί τις κινούμενες εικόνες και συνεργαζόμαστε ως προς τι θα πρέπει να εμπεριέχεται σε αυτές. Ο Steve έχει καλή καλλιτεχνική κρίση και εγώ βοηθώ στο να κατευθύνω σωστά τα πράγματα προς τις αρχαίες αξίες ή λεπτομέρειες. Για παράδειγμα, όταν δημιουργήσαμε το «Hoplites! Greeks at War»: ο Steve ξεπέρασε πραγματικά τον εαυτό του στην τεχνική και καλλιτεχνική απόδοση, ενώ εγώ επικεντρώθηκα στις γνώσεις για τις πρακτικές του αρχαίου πολέμου και την εικονογραφία τους προκειμένου να καθορίσω στοιχεία όπως η μαντεία από το ήπαρ (ηπατοσκοπία), και την ανύψωση του τροπαίου μάχης (Τρόπαια), και σε λεπτομέρειες, όπως τις θέσεις των πτωμάτων - τα οποία όλα βασίζονται σε σωζόμενες απεικονίσεις αγγείων. (από http://anaskafi.blogspot.gr/ και http://www.panoply.org.uk/ )
Ἡ Δίολκος (ὀρθὸ καὶ ὡς ἀρσενικό: Ὁ Δίολκος) ἦταν ὸ εἰδικῆς κατασκευῆς πλακόστρωτος δρόμος ποὺ συνέδεε τὶς δύο ἄκρες τοῦ Ἰσθμοῦ τῆς Κορίνθου. Εἶναι μία ταινία 22 λεπτῶν, ἡ ὁποία ἔχει δημιουργηθεῖ μὲ εἰκονοκινητικὴ τεχνική, (animation), ἡ ὁποία ἀναπαριστᾶ μὲ μοναδικὸ τρόπο τὸ ἐξαιρετικὸ μνημεῖο τεχνικοῦ πολιτισμοῦ τῆς ἀρχαῖας Ἑλλάδὸς, τὸν Δίολκο, μία ὁδὸ ἀπὸ ξηρᾶς γιὰ τὴν μεταφορὰ πλοίων ἀνάμεσα στὸν Σαρωνικὸ καὶ τὸν Κορινθιακὸ κόλπο κατά μῆκος τοῦ Ἰσθμοῦ τῆς Κορίνθου, τότε ποὺ δὲν ὑπῆρχε ὁ πορθμός. Ἡ ταινία παρουσιάζει ἐπίσης πολλὲς ἄλλες τεχνολογικὲς λεπτομέρειες, όπως σκηνὲς τῆς ζωῆς τῶν ναυτικῶν ἐκείνης τῆς μακρινῆς ἐποχῆς, σὲ τυχερὸ παιχνίδι, ἐπίσκεψη στὸν ναὸ τοῦ Ποσειδῶνος, γλέντι σὲ καπηλειό, καθῶς καὶ μία συναισθηματικὴ συντυχία. Πρόκειται γιὰ ἕνα ἔργο-συμβολὴ στὴν μελέτη τῆς ἀρχαῖας ἑλληνικῆς τεχνολογίας, μία παραγωγὴ τοῦ Τεχνικοῦ Ἐπιμελητηρίου Ἑλλάδος σὲ συνεργασία μὲ τὴν Ἑταιρεία Μελέτης Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Τεχνολογίας. Δημιουργοὶ τῆς ταινίας εἶναι οἱ Θ.Π. Τάσιος, Ν. Μῆκας, Γ. Πολύζος, οἱ ὁποίοι ἔχουν λάβει ὥς τώρα δύο βραβεῖα: α. Καλύτερης ταινίας ἀναφερομένης στὴν ἀρχαιότητα στὸ 5ο Διεθνὲς Φεστιβὰλ Κινηματογράφου στὴν Κύπρο (Νοέμβριος 2009) καὶ β. Καλύτερης ἐκπαιδευτικῆς ταινίας στὴν 8η Διεθνὴ Συνάντηση Ἀρχαιολογικῆς Ταινίας τοῦ Μεσογειακοῦ Χώρου στὴν Ἀθῆνα (Μάιος 2010).
Mια ιδιαίτερα αξιόλογη ανακατασκευή με ψηφιακά μέσα της αρχαίας πόλης της Κορίνθου όπως ήταν στο δεύτερο αιώνα μ.Χ. την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας παρουσιάζεται σε ένα ολιγόλεπτο video από τους Danila Loginov, Andrey Zarov και Vyacheslav Derbenev, μέλη της δημιουργικής ομάδας History 3D.
Ένα βίντεο του Νίκου Κορακάκη
Santorini Volcano History from Nikos Korakakis on Vimeo.
Και η περίοδος των εξετάσεων βρίσκεται προ των πυλών. Οι έφηβοι που δίνουν εξετάσεις είτε για να περάσουν στην επόμενη σχολική τάξη είτε για να εισαχθούν σε κάποια σχολή της επιλογής τους (Πανελλήνιες εξετάσεις) καλούνται να διαχειριστούν το άγχος τους για το αν θα πετύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα για εκείνους…αλλά και για τους γονείς τους! Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές που οι μαθητές είναι περισσότερο στρεσαρισμένοι για το αν και πόσο θα ικανοποιήσουν τους γονείς τους, παρά για το αν θα τα καταφέρουν οι ίδιοι. Αν λοιπόν το άγχος των εφήβων μπορούσε να παρομοιαστεί με κάτι θα έμοιαζε μάλλον με ένα τεράστιο παγόβουνο, κάτω από το οποίο κρύβονται προσδοκίες, προτροπές, συμβουλές, απαγορεύσεις, απειλές, φόβοι, ανησυχίες. Όλα αυτά δεν ‘ανήκουν’ μόνο στα παιδιά ή στους γονείς.. Ανήκουν και στους λεγόμενους “σημαντικούς άλλους”, στους οποίους περιλαμβάνονται γονείς, καθηγητές, φίλοι, συγγενείς, και των οποίων η άποψη και η στάση επηρεάζει κατά πολύ τον έφηβο, που βρίσκεται σε μια διαδικασία εσωτερικής αναζήτησης και αυτοκαθορισμού. Σε όλη αυτή τη πορεία του εφήβου οι γονείς είναι εκείνοι που μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο. Ειδικότερα στην περίοδο των εξετάσεων, τι μπορούν να κάνουν οι γονείς προκειμένου να στηρίξουν αποτελεσματικά τα παιδιά τους; Το πρώτο, και βασικότερο ίσως, είναι να σταθούν, δίπλα στα παιδιά, στη ΘΕΣΗ τους ως γονείς. Οι γονείς χρειάζεται να διαχειριστούν το δικό τους άγχος σε σχέση με την επίδοση/επιτυχία των παιδιών τους. Το να στέκονται πάνω από το κεφάλι του παιδιού και να κάνουν επίμονες ερωτήσεις σε σχέση με το τι μελέτησε και τι όχι, να του κάνουν υποδείξεις, και να συγκρίνουν το παιδί τους με άλλα ή με τον εαυτό τους στην αντίστοιχη ηλικία, όχι μόνο δεν ωφελεί αλλά δημιουργεί και μεγαλύτερη ανησυχία στο παιδί. Είμαι ΓΟΝΙΟΣ σημαίνει υπο-στηρίζω το παιδί μου, παρέχοντάς του ότι μπορώ: Έναν ήσυχο χώρο για μελέτη, κλίμα ηρεμίας στο σπίτι, ελαφρά γεύματα που δίνουν ενέργεια, τον ίδιο μου τον εαυτό προς βοήθεια τους παιδιού. Το τελευταίο, η συναισθηματική διαθεσιμότητα δηλαδή, έχει να κάνει με το να δείξω στο παιδί μου ότι μπορεί να μου εμπιστευτεί τους φόβους και τις ανησυχίες του. Αν όμως εσείς γνωρίζετε πως είστε αρκετά νευρικοί, αγχώδεις ή απαιτητικοί σε σχέση με το παιδί σας, μπορείτε να ζητήσετε τη βοήθεια από τον γονιού του άλλου φύλου και να κρατήσετε μια ελαφρά απόσταση εκείνη την περίοδο. ‘Έπειτα είναι πολύ ωφέλιμο να μεταδώσετε στα παιδιά μια αισιόδοξη οπτική – στάση ζωής. Οι εξετάσεις είναι απλώς μια δοκιμασία που οι έφηβοι υποχρεώνονται να περάσουν. Αν και υπάρχει μαθησιακή αξιολόγηση, ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΒΑΘΜΟΙ ΤΟΥΣ. Είναι τα δικά σας ιδιαίτερα, αξιαγάπητα, μοναδικά πλάσματα που αξίζουν για αυτό ακριβώς που είναι, και όχι για τους βαθμούς που ‘φέρνουν’ στο σπίτι. Μιας και είστε οι σημαντικότεροι δάσκαλοι για τα παιδιά σας, διδάξτε τα πώς η αποτυχία είναι κομμάτι της ζωής και πώς δεν καθορίζει την μελλοντική τους ευτυχία. Πραγματικά είστε οι πιο κατάλληλοι για αυτό (πολύ περισσότερο από τους καθηγητές τους ή ακόμα κι από εμάς τους ψυχολόγους!). Κάποιες επιπλέον στρατηγικές που μπορείτε να ακολουθήσετε: Ενδυναμώστε τα παιδιά σας, τονίστε την αυτοπεποίθησή τους, αποφορτίστε τα με καλή διάθεση και χιούμορ, όταν κρίνετε ότι χρειάζεται. Θα μπορούσατε να πείτε: “Είμαι τόσο σίγουρος/η ότι τα θέματα θα είναι πολύ εύκολα για εσένα.”/ “Είδα σε όνειρο ότι περνούσες πάνω από την τάξη! Σίγουρα θα περάσεις!’’. Φυσικά όλα αυτά χρειάζεται να τα πιστεύετε πρώτα εσείς! Διερευνήστε και ‘δημιουργήστε’ μαζί με τον έφηβο γιο/κόρη σας τον ‘‘σάκο των εφοδίων’’ του. Ο σάκος αυτός μπορεί να περιέχει μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας εντός ή εκτός σπιτιού, έναν κατάλογο των δεξιοτήτων του και των ταλέντων του, θετικές δηλώσεις που μπορεί να γράψει και να κολλήσει σε ένα χαρτί στο γραφείο του (πχ. Μπορώ να περάσω στην Χ σχολή και θα τα καταφέρω). Διδάξτε στα παιδιά σας τεχνικές χαλάρωσης και καθοδηγούμενου οραματισμού. Για τις τεχνικές χαλάρωσης δείτε περισσότερα στο παράρτημα του βιβλίου “Σχολείο και εξετάσεις …σε πρώτο πλάνο”, των Χριστίνα Ρασιδάκη- Σμαρούλα Παντελή και για τις ασκήσεις καθοδηγούμενης φαντασίας- οραματισμού στο 4ο μέρος του βιβλίου “Αλλαγές, άγχος, αγωνίες” της Deborah. Plummer. Προσωπικά έχω χρησιμοποιήσει τις παραπάνω ασκήσεις σε ομάδες μαθητών Γυμνασίου, μιλώντας για το άγχος. Η επίδραση των ασκήσεων αυτών στα παιδιά ήταν εκπληκτικά…χαλαρωτική! Πάνω απ’ όλα όμως ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΕΙΤΕ τα ίδια τα παιδιά σας. Ξέρουν τι χρειάζεται να κάνουν, γνωρίζουν πολύ καλά τον δρόμο τους… Η επιτυχία, ή η αποτυχία, ανήκει αποκλειστικά σε εκείνα. Όχι σε εσάς. Εσείς απολαύστε μαζί τους, ως συνοδηγοί, τη διαδρομή. Καλές πτήσεις!
Ενεργοποίηση υπότιτλων: Αν δεν εμφανίζονται υπότιτλοι, πατάτε το άσπρο τρίγωνο κάτω δεξιά ενώ παίζει το βίντεο και στην στήλη που εμφανίζεται ενεργοποιείτε τους υπότιτλους πατώντας το κουμπί CC.
Η Φρανσουάζ Ντολτό, η Γαλλίδα ψυχαναλύτρια, μιλώντας για την εφηβεία, συνήθιζε να λέει πως «Ο έφηβος μοιάζει με τον αστακό κατά την εποχή που αλλάζει το κέλυφός του»: είναι «γυμνός», εκτεθειμένος σε κινδύνους εξωτερικούς και εσωτερικούς (στον εαυτό του) και «αναγκασμένος» να κατασκευάσει ένα νέο κέλυφος. Περνά, με άλλα λόγια, ένα μεταβατικό στάδιο, ανάμεσα στο παιδί που υπήρξε κάποτε και στον ενήλικα που πρόκειται να γίνει έφηβος. Και μόνο το γεγονός τη μετάβασης περικλείει ήδη μεγάλη εσωτερική ένταση για τον έφηβο που αναζητά την ταυτότητά του. Είναι ανάγκη σε αυτήν την ηλικία να απαντήσει σε θεμελιώδη υπαρξιακά ζητήματα, μεταξύ των οποίων και η επιλογή επαγγέλματος. Επίσης οι βιολογικές αλλαγές που συντελούνται αυτήν την περίοδο (πχ. αλλαγή χροιάς φωνής για αγόρια, τριχοφυΐα, κ.α.) δημιουργούν κι αυτές μια πηγή στρες για το νεαρό άτομο. Πώς βιώνουν οι γονείς όμως τις ψυχοσεξουαλικές αλλαγές του έφηβου γιου ή της κόρης τους; Δυστυχώς, τουλάχιστον στην ελληνική κοινωνία, η εφηβεία είναι κάτι σαν «ιλαρά», ένα είδος ασθένειας αν μπορούμε να το θέσουμε έτσι, που απλά θα κάνει τον κύκλο της και θα περάσει. Για τους περισσότερους γονείς τα ξεσπάσματα θυμού του εφήβου, γιού ή κόρης, ή ακόμα και η τάση για απομόνωση που συχνά τους χαρακτηρίζει είναι πηγή στρες, προφανώς και για τα παιδιά που έρχονται αντιμέτωπα με ένα νέο κομμάτι του εαυτού τους, αλλά σίγουρα και για τους γονείς. Οι γονείς, εδώ, δυσκολεύονται να βρουν την ισορροπία ανάμεσα στο πώς πρέπει να φερθούν στο παιδί τους –που δεν είναι πια «παιδί», άμεσα εξαρτημένο από εκείνους- αλλά ούτε και ενήλικας, που στηρίζεται στα πόδια του και έχει αναλάβει ενήλικες ευθύνες. «Να είναι επιεικείς και παραχωρητικοί;» Υπάρχει το ρίσκο να εμπλακεί το νεαρό άτομο σε ριψοκίνδυνες και κοινωνικά αποκλίνουσες συμπεριφορές (αλκοόλ, ναρκωτικά). «Να είναι υπερβολικά αυστηροί;» Υπάρχει και εδώ το ρίσκο να ορθώσουν οι γονείς έναν αδιαπέραστο «τοίχο» ανάμεσα σε εκείνους και το παιδί τους. Η απάντηση, όπως ίσως καταλαβαίνετε, βρίσκεται κάπου ενδιάμεσα. Η διαπαιδαγώγηση με ενσυναίσθηση και όρια είναι η πιο κατάλληλη. Φυσικά ο τρόπος διαπαιδαγώγησης δεν είναι η μόνη πρόκληση για τους γονείς. Συχνά η περίοδος της «ήβης», με το ξύπνημα της σεξουαλικότητας και την έναρξη της «έμμηνος ρύσεως» της κόρης, συμπίπτει με την βιολογική καμπή στην σεξουαλικότητα της μητέρας και την αρχή της εμμηνόπαυσης. Αν η μητέρα καταφέρει να αποδεχτεί αυτήν την βιολογική διαφορά, και να δώσει τα «ηνία» στην κόρης της, θέτοντάς την παράλληλα ξεκάθαρα όρια για τη συμπεριφορά της, τότε τα πράγματα θα εξελιχτούν σχετικά ομαλά για το νεαρό κορίτσι. Με το αγόρι στην εφηβεία και την μητέρα, στην εμμηνόπαυση ή όχι, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Οι μητέρες συνηθίζουν να δίνουν στα αγόρια ίσως και λίγες παραπάνω πρωτοβουλίες, συγκριτικά με τις έφηβες κόρες τους, γιατί ασυνείδητα αντιμετωπίζουν τον έφηβο γιό τους ήδη σαν άντρα. Το γεγονός από μόνο του δεν είναι αναγκαστικά κακό. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει το αντιστάθμισμα ενός συζύγου ή συντρόφου, ενός πατρικού προτύπου εν πάση περίπτωση, ο έφηβος γιος δεν θα «αφήσει» τη μητέρα του για να βγει στην ενήλικη ζωή γιατί θα νιώθει ότι πρέπει να την στηρίξει, ακόμα και σε βάρος του εαυτού του. Συνολικά, θα λέγαμε πώς αν η μητέρα είναι ικανοποιημένη από την ως τώρα ζωή της και δεν την βλέπει σαν «βωμό χαμένων ελπίδων και προσδοκιών», και από την σχέση της με τον σύντροφό της, τότε οι έφηβοι, είτε μιλάμε για γιο είτε για κόρη, θα μπορέσουν να απαγκιστρωθούν πιο εύκολα και να περάσουν ομαλά στην ενήλικη ζωή. Ο ρόλος του πατέρα με παιδί στην εφηβεία, παραμένει ως τώρα περισσότερο ασαφής και, ενδεχομένως, συγκεχυμένος. Αν και υπάρχει μια τάση των πατεράδων, τα τελευταία χρόνια, να αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού τους, η εμπλοκή τους εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από το αν και σε τι βαθμό τους το επιτρέπουν οι γυναίκες τους. Σε αντίθεση με τις γυναίκες, οι άντρες δεν είναι ψυχικά πατέρες από πριν μέσα τους. Δεν έχει δηλαδή φανεί ότι υπάρχει κάποια επιθυμία, βιολογικά προσδιοριζόμενη, εκτός από την επιθυμία ταύτισης με τους δικούς τους γονείς και ειδικά με τον πατέρα. Από τη στιγμή που αναλάβουν την πατρική ευθύνη όμως, μπορούν να μπαίνουν σταδιακά ενεργά στον πατρικό τους ρόλο, με την προϋπόθεση ότι αυτό τους επιτρέπεται από τις συντρόφους τους. Γιατί αν οι γυναίκες-μητέρες δίνουν διπλά μηνύματα του τύπου «ασχολήσου περισσότερο με το παιδί» και ταυτόχρονα «μα πώς το έκανες αυτό πάλι;», όταν δεν συμφωνούν στον τρόπο με τον οποίο για παράδειγμα έντυσε ή τάισε το παιδί, συνήθως ο πατέρας αποσύρεται από αρκετές ενασχολήσεις που αφορούν στο παιδί. Όλα αυτά ξεκινούν, βέβαια, στη νηπιακή ηλικία. Αν, από τότε, ο πατέρας έχει δομήσει μια καλή σχέση με τον γιο ή την κόρη του, η «εφηβεία» δεν είναι παρά ένα ακόμα σκαλοπάτι που οφείλει να περάσει. Σαφώς η παρουσία του είναι απαραίτητη και στην εφηβεία, γιατί, ας μη ξεχνάμε ότι και αρχετυπικά ο πατέρας είναι ταυτισμένος με την εξουσία, τα όρια, την απαγόρευση. Εκείνο που φαίνεται ότι χρειάζονται και οι γιοι και οι κόρες στην εφηβεία, εκτός των ορίων που επιβάλλεται να θέτει ο πατέρας, είναι να νιώθουν τον πατέρα τους συναισθηματικά διαθέσιμο. Κλείνοντας, παραθέτω ένα παλιό ρητό: «Για να είσαι αποτελεσματικός γονιός, πρέπει πρώτα να δώσεις στο παιδί σου ρίζες, για να μπορέσει να αναπτυχθεί, και μετά, φτερά για να μπορέσει να πετάξει», Virginia Satir. Βιβλιογραφία: Χ.Μιχαλοπούλου-Γ.Κίσσας(2015). Οι ψυχοσεξουαλικές αλλαγές στην εφηβεία. Αθήνα: Εκδόσεις Αρμός. Γ.Κίσσας- Χ.Μιχαλοπούλου(2013). Παθήματα γονέων. Αθήνα: Εκδόσεις Αρμός. Πρώτη δημοσίευση: www.psychologynow.gr 29-10-2015
Ένα βίντεο συμπαράστασης στην Ελλάδα δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία Ισπανών μαθητών και δασκάλων από τη Μούρθια. Δεκάδες παιδιά, δάσκαλοι, καθηγητές, αλλά και εργαζόμενοι, υπενθυμίζουν στον κόσμο την αρχαία ελληνική κληρονομιά: το γλωσσικό πλούτο, τη συμβολή της Αρχαίας Ελλάδας στη Δημοκρατία, τις Τέχνες, τον Πολιτισμό και όχι μόνο. Και βρήκαν έναν ιδιαίτερο τρόπο για να αποδώσουν τα εύσημα στην Ελλάδα για όσα έχει προσφέρει στην ανθρωπότητα μέχρι σήμερα.
από την Νεολαία για την υποστήριξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ( http://gr.youthforhumanrights.org/ )